29 juni 2019
College Mensenrechten: Overheid moet burgers proactief informeren over rechten
In de jaarrapportage van het College voor de Rechten van de Mens staat de toegang tot het recht centraal. Het College ziet dat de samenleving ingewikkelder is geworden, waardoor ook de toegang tot het recht ingewikkelder wordt. Met het risico dat burgers minder snel voor hun rechten opkomen en hun mensenrechten onder druk komen te staan.
Toegang tot informatie
Toegang tot informatie betekent dat mensen voldoende informatie krijgen over hun rechten en beslissingen en procedures die hen aangaan. Volgens het College gaat de overheid er te vaak vanuit dat mensen alle regeltjes en procedure begrijpen. Mensen met een beperking en mensen die niet zo goed met internet overweg kunnen, kunnen de juiste informatie vaak niet vinden wat hun rechtspositie verzwakt.
Gelijke toegang tot het recht
Gemeenten nemen steeds vaker verschillende beslissingen, waartegen burgers weer bezwaar moet maken. Ook komt het voor dat gemeenten geen formele besluiten nemen, maar dat ze dit dit bijvoorbeeld tijdens een gesprek doen. Hiertegen kunnen burgers geen formeel bezwaar maken, waardoor ze ook niet naar de onafhankelijk rechter kunnen stappen.
Toegang tot een effectief rechtsmiddel
Rechtsbescherming door een onafhankelijke en onpartijdige rechter is één van de grondbeginselen van de rechtstaat. Wie een probleem met bijvoorbeeld de overheid heeft, moet dit aan een onafhankelijk rechter kunnen voorleggen. Doordat het voor veel burgers steeds moeilijker wordt om de juiste informatie te vinden en de kosten voor rechtshulp ook duurder wordt, bestaat het risico dat mensen met een minder hoge opleiding, juridische kennis of sociale vaardigheden niet hun recht kunnen halen.
Aanbevelingen
Het College heeft verschillende aanbevelingen gedaan om de rechtspositie van burgers te vergroten. Dit zijn er twee van:
- Gemeenten moeten een (pro)actieve rol in de rechtsbescherming van burgers op zich nemen en de toegang tot informatie, advies en onafhankelijke ondersteuning bij een juridisch geschil garanderen.
- Er moet meer onderzoek komen naar kwetsbare groepen om met concrete acties hun rechten beter te kunnen beschermen.
Toegang tot het recht in Amsterdam
Wij zien dat ook in Amsterdam het voor burgers soms lastig is om toegang tot de onafhankelijk rechter te krijgen. Zo is het voor een Amsterdammer die een Wmo-voorziening nodig heeft, niet altijd duidelijk wanneer en tegen welk besluit hij bezwaar kan aantekenen. Wij helpen mensen met een beperking bij bezwaar- en beroepsprocedures. In september 2018 hebben wij nog een proefproces gewonnen, waardoor de gemeente uiteindelijk heeft besloten om iedereen die Hulp bij het huishouden nodig heeft een formeel besluit af te geven.
Bijeenkomst
Het College voor de Rechten van de Mens organiseerde op 27 juni jl. een bijeenkomst over de toegang tot het recht. Onze juridisch adviseur Christiaan Dol was hierbij aanwezig als panellid. Christiaan is voor de jaarrapportage door het College geïnterviewd. Het interview met Christiaan staat op pagina 48 van de rapportage. Deze kunt u terugvinden op de website van het College, evenals een visuele samenvatting en een samenvatting in begrijpelijke taal.