22 januari 2014
Digitale cliëntenraadpleging: zelfredzaamheid ontstaat niet vanzelf
Chronisch zieken, ouderen en gehandicapten doen voor ondersteuning niet zonder meer een beroep op buren of familie. Veel mensen met een beperking durven niet goed om hulp te vragen. Dit blijkt uit de digitale raadpleging `Zorg naar gemeenten`, waaraan bijna zesduizend mensen met een beperking hebben meegedaan. De raadpleging is onderdeel van de cliëntenmonitor van het programma Aandacht voor iedereen (AVI).
Vanaf 2015 verandert de zorg en ondersteuning. De functies begeleiding, dagbesteding, kortdurend verblijf, verpleging en persoonlijke verzorging gaan uit de AWBZ.
Mensen kunnen voor deze vormen van ondersteuning dan terecht bij hun gemeente of zorgverzekeraar. Vooruitlopend op deze veranderingen hebben negen samenwerkende cliëntenorganisaties een digitale clientenraadpleging gehouden.
Zo willen ze te weten komen welke oplossingen mensen met een beperking nu treffen om met hun ziekte, ouderdomsgebreken of handicap om te gaan en wat daarvan valt te leren.
Hulp professionals
De deelnemers waren het meest tevreden over de oplossingen die ze hebben gevonden voor hun persoonlijke verzorging. Vaak gaat het hierbij om een combinatie van hulp door een professional en hulp uit eigen kring.
Hulp van professionals blijkt in het algemeen goed te scoren als deze goed aansluit bij de behoeften, geboden wordt door goed gekwalificeerd personeel en als er niet veel personeelswisselingen zijn.
Ook zeggenschap over het tijdstip waarop zorg wordt verleend, is hierbij belangrijk. Mensen die hun eigen zorg inkopen zijn, zoals blijkt uit de raadpleging, het meest tevreden over hun zorg en ondersteuning.
Mantelzorgers
Mantelzorgers zijn op het moment matig tevreden over de ondersteuning die ze krijgen. Ze zijn bovendien bang dat het beroep op mantelzorg gaat toenemen, terwijl de mogelijkheden voor mantelzorgondersteuning en respijtzorg afnemen.
Versterken van sociale contacten
Uit de raadpleging blijkt dat veel mensen met een beperking sociaal kwetsbaar zijn. De deelnemers zijn het minst tevreden over de oplossing die ze hebben gevonden voor het onderhouden van sociale contacten (gemiddeld een 6). Ruim 20% weet voor het gebrek aan sociale contacten zelfs helemaal geen oplossing te vinden.
Daar komt dan nog bij dat mensen het moeilijk vinden om hulp te vragen. 57% van de deelnemers is het (een beetje) eens met de stelling ‘Ik durf aan familie hulp te vragen als ik het nodig heb’. En de score voor hulp vragen aan de buren is nog een stuk lager (37%).
Mensen met een verstandelijke beperking of een psychische/psychiatrische beperking zijn het meest kwetsbaar bij een groter beroep op zelfredzaamheid. Ze durven nog minder dan anderen om hulp te vragen en ze hebben het minst het gevoel dat ze meetellen in de maatschappij.
Aanbevelingen
De cliëntenorganisaties doen op grond van de resultaten ook aanbevelingen aan het ministerie van VWS, gemeenten en lokale belangenbehartigers. Zo pleiten ze voor het versterken van mantelzorgondersteuning en het stimuleren van sociale contacten. En ze waarschuwen voor het overschatten van de mogelijkheden om oplossingen te vinden in eigen kring.
De oplossingen, problemen en aanbevelingen zijn onlangs in een werkconferentie besproken met AVI-adviseurs. Deze adviseurs ondersteunen lokale belangenbehartigers, Wmo-raden en gemeenten bij de komende veranderingen in zorg en ondersteuning. Bij hun advisering nemen ze dus ook de uitkomsten van de raadpleging mee.
Cliëntenmonitor ‘Aandacht voor iedereen’
De raadpleging is een onderdeel van de cliëntenmonitor van het programma Aandacht voor iedereen (AVI). Dit programma is opgezet om leden van Wmo-raden en belangenbehartigers te informeren over de transitie van de AWBZ-begeleiding en hen te adviseren over hun rol daarbij.
De negen betrokken organisaties zijn: Ieder(in), CSO, Koepel Wmo-raden, LPGGz, Mezzo, NPCF, Oogvereniging, Per Saldo, en Zorgbelang Nederland. Het programma Aandacht voor iedereen wordt gefinancierd door het ministerie van VWS.
Klik hier om het rapport 'Zorg naar gemeenten te downloaden.
Voor meer informatie over AVI en de AVI-adviseurs: zie www.aandachtvooriedereen.nl