18 februari 2013
Februari column
`Kwaliteit van leven?` door Riet, vrijwilligster bij Cliëntenbelang Amsterdam.
Er was eens een Belgische tweeling, twee broers die altijd alles samen deden. Ze woonden al 45 jaar bij elkaar en waren allebei schoenmaker. Ze zouden lang en gelukkig leven. Jammer was dat ze vanaf hun geboorte doof waren, ook al waren ze niet anders gewend. Een paar jaar geleden kreeg de tweeling te horen dat ze langzaam blind zouden worden. Dat konden ze niet aan. Volgens hun buurman zaten ze dagenlang stilletjes, doof en bijna blind, op de bank. De buurman vond het heel logisch dat ze niet meer wilden leven. Want wat heb je dan nog? Ze konden alleen nog maar een beetje voelen!
Zij kregen uiteindelijk hun felbegeerde euthanasie. Ook de kerk steunde hen. Beide broers kregen de laatste sacramenten toegediend; iets wat vroeger ondenkbaar was. Ze zouden niet eens op het gewone kerkhof worden begraven na een dergelijke beslissing. Stel je voor: twee zondaars in gewijde grond! Er was dan misschien nog wel ergens een plekje buiten het hek van de begraafplaats. Zo vertrokken ze tegelijk, met een glimlach, naar gene zijde.
Ik was en ben nog steeds diep geschokt, nadat ik dit hoorde. Natuurlijk is het ook mijn grote angst om niet alleen blind, maar ook doof te zijn. Moge het mij bespaard blijven. Maar zijn er dan nog genoeg zaken die dan overblijven om van te kunnen genieten? Nou, wel zeker! Knuffelen, praten via een handalfabet of de computer, braille lezen. Ook niet vergeten: lekker eten met een wijntje erbij. Lekker buiten zijn. De wind door mijn haren en een zonnetje op mijn huid.
Natuurlijk ben ik niet de maat der dingen en zoals Vincent Bijlo heel terecht opmerkte over deze kwestie: "Niets is zo subjectief als de kwaliteit van leven.” Het zou mijn keus niet zijn. Toch ben ik er gelukkig wat genuanceerder over gaan denken. Stel je voor dat ze geen hulp hadden gevonden. Dan was hun lijden nog langer ondraaglijk geweest. Ik ben bang dat ze dan op een andere manier toch ook uit het leven zouden zijn gestapt.
Het blijft ethisch gezien een ingewikkelde kwestie. Op dit moment is het actueel of je euthanasie mag verlenen aan dementerenden die - toen ze nog wilsbekwaam waren - een verklaring hebben getekend. Dat je niet meer wilt leven ook al ben je een vrolijke diep dementerende; dat kan ik weer helemaal invoelen. Daar zou ik nou voor tekenen. Tenslotte gaat het om de kwaliteit van ons leven en een maatstaf om dat te beoordelen blijft altijd subjectief.