18 november 2013
November column
`Tumult bij de uitgang` door Riet, vrijwilligster bij Cliëntenbelang Amsterdam.
‘Tumult bij de uitgang’ is de titel van het nieuwe boek van Bert Keizer. Het is een verzameling columns en voordrachten over zijn centrale thema ‘de dood. Keizer noemt dit het laatste hoepeltje waar we door heen moeten springen. Daar is nogal wat tumult over; ik noem heel even de kwestie in Tuitjenhorn.
Daar is al veel over gezegd en geschreven en er zal nog veel meer volgen. Zo ongeveer in dezelfde tijd gebeurde er iets dat veel minder aandacht kreeg, maar mij heel erg geraakt heeft en aan het denken heeft gezet.
In Trouw van 5 oktober jl. las ik een artikel met daarin het verhaal over een 70-jarige vrouw die al acht jaar blind was. Zij kon en wilde niet meer verder leven. Haar man was een aantal jaren geleden overleden en een verpleeghuis was geen optie. Ze wilde geen geleidehond en ook geen luisterboeken. Ze wilde gewoon zien, al was het maar met één oog!
Het verlies van haar waardigheid, kleding waar vlekjes op kunnen zitten. Kleding kopen was ook een crime geworden. Bij de levenseindekliniek waar zij hulp zocht, vertelde men dat het heel ongewoon is dat iemand die alleen door blindheid hulp krijgt om uit het leven te stappen.
In deze kwestie zijn er wel vijf toetsingscommissies voor euthanasie aan te pas gekomen om te concluderen dat er sprake van ondraaglijk lijden was en haar wens werd uiteindelijk gehonoreerd. Specialist ouderengeneeskunde Lia Bruin diende haar het dodelijke drankje toe.
Deze arts kon zich goed inleven in hoe het is om blind te zijn. Zij stelde zich voor dat zij met haar kleinkind in de golven stond en haar kwijt zou raken. Op dit punt gaan al mijn alarmbellen rinkelen en denk ik hier klopt iets niet! Er kunnen nu wel vijf commissies zorgvuldig toetsen, maar die zien toch alle vijf iets heel belangrijks over het hoofd.
Een ziende die zich voorstelt hoe erg het is om niets te zien, heeft niets te maken met hoe het is om blind te zijn. Je hebt dan te maken met je eigen angst om blind te zijn! Deze manier van inleven vind ik ongepast en draagt daarom niet bij aan de zorgvuldigheidscriteria.
Als je wil weten hoe het is om blind te zijn, lees er over of nog beter: praat met mensen die blind zijn. Dat is een stuk handiger dan het je voor te stellen en je daarna door dat gevoel te laten leiden.
Hulp en hulpmiddelen afwijzen horen bij het rouwproces. Ik vind dat deze vrouw ontzettend in de steek is gelaten door te erkennen dat haar blindheid reden genoeg is om niet meer te leven. Tumult bij de uitgang, tumult in mijn hoofd; veel tumult in dit geval.