27 juni 2023
Reizen zoals alle andere Amsterdammers
Voor de komende jaren heeft de Vervoerregio Amsterdam (VRA) zijn nieuwe plannen verwoord in de nota Mobiliteit. Vorige week hebben wij hierover een reactie gestuurd aan het Dagelijks Bestuur. De plannen bieden volgens ons dè kans voor 'inclusieve mobiliteit', zodat mensen met een beperking kunnen reizen zoals alle andere Amsterdammers. Ze moeten een antwoord bieden op de groeiende ongelijkheid binnen het verkeer en vervoer.
We hebben het dan ook steeds vaker over ‘vervoers- of mobiliteitsarmoede’. Dat wil zeggen dat niet alle Amsterdammers dezelfde mogelijkheden hebben om zich naar vrije keus te verplaatsen binnen de stad. Wanneer het hem of haar uitkomt.
Langere loopafstanden
In de nieuwe plannen heeft de VRA veel ruimte gemaakt voor het zogeheten 'STOMP - principe'. Dit staat voor:
- Stappen
- Trappen
- Openbaar Vervoer
- Mobiliteitsdiensten
- Privé auto.
Voor mensen met een beperking en ouderen gaat dit principe niet zonder meer op. Voor 'Stappen' is een inclusief voetgangersbeleid nodig. De afstanden die mensen lopend kunnen afleggen zijn beperkt. Dat geldt in het bijzonder voor mensen met een fysieke beperking.
De afgelopen tijd zijn de loopafstanden naar haltes toegenomen, doordat haltes zijn opgeheven, uit elkaar zijn gelegd voor de doorstroming van het openbaar vervoer of omdat reizigers door wijzigingen in de dienstregeling vaker moeten overstappen.
Voor mensen met een visuele beperking of die het moeilijk vinden om hun weg te vinden is overzicht, bewegwijzering en routegeleiding belangrijk. Daarom zijn verkeers- en sociaal veilige, obstakelvrije looproutes met voldoende rust- en oversteekmogelijkheden noodzakelijk. En laten we vooral werken liften en roltrappen niet vergeten.
Fiets meestal geen alternatief
Voor mensen met een zware beperking is de fiets (Trappen) meestal geen alternatief. Mensen met een lichtere beperking of chronische aandoening - waaronder veel ouderen - maken wel gebruik van een (aangepaste) fiets. Fietsen heeft veel voordelen, maar het is noodzakelijk om ook naar ongewenste bijeffecten te kijken. Zoals:
- Fietsen (en scooters) staan veelal in de weg op de stoep, óók als er voldoende stallingsruimte is.
- Er is een groot verschil in snelheid tussen fietsers onderling én ten opzichte van (overstekende) voetgangers. Zo doen elektrische fietsen vaak allang niet meer onder voor de snorfiets in snelheid.
- Door het roekeloze gedrag van veel Amsterdammers op de fiets of de inrichting van de straat is het voor veel ouderen, kinderen en mensen met een beperking niet veilig, ook niet op fietspaden als die overgestoken moeten worden.
- Stallingsruimte en fietsparkeren voor aangepaste fietsen, scootmobielen en andere gehandicaptenvoertuigen ontbreekt in de stad.
Toegankelijk voor iedereen
Veel mensen met een beperking zouden graag gebruik maken van het openbaar vervoer, maar kunnen dat niet of onvoldoende doordat het niet goed toegankelijk is. Teveel mensen hebben hun mobiliteit zien afnemen en betalen veel geld voor een slecht bereikbaar en ontoegankelijk en onvoldoende betrouwbaar systeem. Het verdienmodel en de wijze waarop dat berekend wordt is aan een grondige herziening toe, zodat het weer de sociale functie kan vervullen die het ooit had.
Beschikbaar en betrouwbare alternatief
Allerlei (nieuwe) deelsystemen zijn voor mensen met een beperking niet zomaar een alternatief, terwijl die wel in een behoefte zouden moeten en kunnen voorzien. Doelgroepenvervoer is ook een zogeheten mobiliteitsdienst.
Echter de regelingen en geldstromen sluiten nog steeds slecht op elkaar aan. Hierdoor kunnen mensen met een beperking er ook minder goed van het doelgroepenvervoer gebruikmaken en kunnen ze zelf minder goed bepalen wanneer en hoe ze ergens naar toe gaan.
Afhankelijk eigen netwerk
Doordat er geen (betrouwbare) alternatieven zijn, zijn veel mensen met een beperking afhankelijk van hun eigen netwerk als ze de auto willen gebruiken. Niet voor niets zijn er allerlei regelingen en uitzonderingen op de algemene regels voor parkeren voor mensen met een beperking. Die zijn met name in auto-luwe gebieden noodzakelijk, maar ook bij P&R locaties, knooppunten en parkeergarages moeten algemene gehandicaptenparkeerplaatsen zijn.
Pak vervoersarmoede aan
Tenslotte hebben we de VRA opgeroepen om vervoersarmoede tegen te gaan en dit ook heel duidelijk een plek te geven in de nieuwe plannen. Tijdens verschillende bijeenkomsten hebben we ervaringen met vervoersarmoede verzameld en gebundeld.